30. ಒಗಟುಳಾ-ಗಾದೆಲಾ – ಗೊ0ಚಿಲ್ 15

1.  ಪೊಟ್ಟು ಗುವೆಲುಡು ಕೊರು0ಗು ನಲಿಪುಣು  (ಉತ್ತರ: ಪೊದ್ದೊಳ್ ಪೊರಿಪುನು)

2.  ಕಿಣ್ಣಿ ಕಿಣ್ಣಿ  ಜೊಕುಳೆಗು  ಕಿಣ್ಯ ಕಿಣ್ಯ ಮುಟ್ಟಳೆ.  (ಉತ್ತರ:  ಕೈತ ಬೆರೆಳು ಬೊಕ್ಕ ಉಗುರು)

3. ಆಯಿತ ಕಾರುನು ಲೆಕ್ಕ ಮಳ್ಪೊಲಿ, ಆ0ಡ ಆಯಿತ ನೆರಿನು ಲೆಕ್ಕ ಮಳ್ಪೆರ ಸಾಧ್ಯ ಇಜ್ಜಿ

(ಉತ್ತರ: ನಾಯಿ ಕೊಡೆ, ಕನ್ನಡೊಡು: ಅಣಬೆ)

4.  ಕರುಳುದಾ0ತಿ ಮೀನೊ0ಜಿ ಕಡಲುಡು, ತಿರ್ಲು/ಚಿರ್ಲು ದಾ0ತಿ ಮರವೊ0ಜಿ ಕಾಡುಡು.

(ಉತ್ತರ: ಎಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ಬೆದ್ರು)

5.  ದಿ0ಜಿದಿನ ಕಡ್ಯ, ಆಯಿಕ್ ಬಾಯೇ  ಇಜ್ಜಿ   (ಉತ್ತರ:  ಪೆರೆಡೆದ  ತೆತ್ತಿ)

6.  ಪಚ್ಚಿರ್  ಅಜಪ್ಪರೆ  ಮಾಣಿ  ಉ0ಡು,  ಪೊದು0ಕುಲು  ಅಜಪ್ಪರೆ  ಮಾಣಿ  ಇಜ್ಜ:

ಪೆಲಕಾಯಿ ಕುದುಪನಗ,  ಆಯಿತ ಪಚ್ಚಿರ್  (ಸೋಳೆ)  ದೆಪ್ಪರೆ ಜೋಕುಳು  ಬರ್ಪೆರು.        

ಆ ಕೆಲಸ  ಮಳ್ಪನಗ ನಡುನಡುಟು ಪೆಲಕಾಯಿ ತಿನೋಲಿ, ಇಜ್ಜಾ0ಡ, ರಚ್ಚೊಡ್  ಪತ್ತಿದಿನ ಕಣ್ಣಿ (ಪೆಲಕಾಯಿ)ಳೆನು  ತಿನೋಲಿ.    ಆ0ಡ  ಬೋಳೆದ ಚಿಲುಕ (ಸಿಪ್ಪೆ)ನು ದೆಪ್ಪೆರೆ  ಆ ಜೊಕುಲು  ಏರ್ಲಾ ದು0ಬು ಬರ್ಪುಜೆರು. -  ಉ0ದೆತ್ತ  ಉಳ  ಅರ್ಥ:  ಪ್ರಯೋಜನ ಇತ್ತಿನ  ಕೆಲಸೊಗು ಸಹಾಯ ಮಳ್ಪೆರ  ಮಾತೆರ್ಲಾ ತಯಾರುಳ್ಲೆರು.  ಆ0ಡ ಲಾಭ   ಇಜ್ಜಾ0ದಿನ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪೆರ ತಪ್ಪಾದು ದೆಪ್ಪುವೆರು.

7.  ಪೊತ್ತಿ ಇಲ್ಲಗ್ ನಾಯಿ ತೂರಿ ಲೆಕ್ಕ!

ಇಲ್ಲಗು ತೂ ಬೂರುನು ಪನ್ನಗ ಒ0ಜಿ ನೇಲೆ ನಷ್ಟ ಆಪಿನ  ಕೆಟ್ಟ ಸ0ಗತಿ.  ಅವೆನು ಅಪಶಕುನ (ill-omen) ಇ0ದುದು ಪಣ್ಪೆರ್.   ಪೊತ್ತಿದಿನ ಇಲ್ಲಗು ಆಪಗನೇ  ನಾಯಿ ಪೊಗ್ಗು0ಡಾ ಇಲ್ಲುದ ವಸ್ತುಳೆನು ಹಾಳು ಮಳ್ಪು .  ಇಲ್ಲದ ಉಳಾಯಿ ಹೇಸಿಗೆ ಮಳ್ಪು.  ‘ಅಪಶಕುನದ ಉಳಾಯಿ ಕುಡೊ0ಜಿ ಅಪಶಕುನ’ ಪಣ್ಪಿನೆಕ್ಕಾತ್ರ  ಇ0ಚಿನ ಪಾತೆರೊದ  ನುಡಿಮುತ್ತು ಉದುರುದುನು. 

 8.  ಉರೆಲ್ ಕೊಡಿತಿ  ಕೆಯಿಟ್  ಪರೆಲ್ಲಾ  ತಿಕ್ಕ0ದ್-ಗ್ !

 ತಾನಾದೆ ಕೊಡಿತಿನ ಬಾರುಡು ತಿಕ್ಕುನು ಪೊಟ್ಟು  ಬಾರ್.   ಒ0ಜಿ ಬುಳೆ ಕೊಯಿ  ಬೊಕ್ಕ ಕೆಲವು (ಬೊಟ್ಟು) ಕ0ಡೊಳೆಡು ನನೊ0ಜಿ ಬುಳೆ  ಆಯಿತ ಬೆರಿಟೇ  ಮಳ್ಪುಜೆರ್.   ಅ0ಚಿನ ಕ0ಡೊಡು  ಬೂರ್ದಿನ ಬೀಜೊಳು  ತಾನೆ ತಾನಾದು ಕೊಡಿನು – ಕ0ಡೊಡಿತ್ತಿನ  ನೀರ್ದ ಪಸೆಡ್ದಾತ್ರ.  ಆ0ಡ ಆ ಬುಳೆ ಪೊಟ್ಟು ಬುಳೆ.   ಆ ಬಾರುಡು  ಅರಿಯೇ  ತಿಕ್ಕ0ದು.   ರೈತೆ  ಕ0ಡ ದತ್ತುದು, ಬೀಜ ಬಿರ್ಕುದು,  ಬೀಜೊಗು ತಕ್ಕ ನೀರು-ಸಾರ  ಪಾಡುವೆ.  ಅ0ಚನೆ ಎಡ್ಡೆ  ಬುಳೆ  ಬರ್ಪುನು.  ಅ0ಚನೆ, ಪುಟ್ಟಿ ಬಾಲೆನು ಎಡ್ಡೆ  ರೀತಿಡ್  ತೂ0ಡನೇ  ಆಕುಲು ಸೀಕ-ಸ0ಕಟ ದಾ0ತೆ, ವಿದ್ಯೆ-ಬುದ್ಢಿ  ಕಲ್ತುದು ಮಲ್ಲಾಪೆರು.  ಎಡ್ಡೆ ಸಾದಿ ಪತ್ತುವೆರು.  ಇತ್ತೆ,  ಕಾಲ ಬದಲಾತುನು.  ಅಪ್ಪೆ-ಅಮ್ಮೆರ್ ಒಟ್ಟುಗುಪ್ಪುಜೆರ್.  ಕೂಡ ಬರಿಟ್ ಆತಿನ ಮದ್ಮೆ ಅಥವ ಪ್ರೇಮವಶಾತ್ (ಎಚ್ಚಾದು ಜಾತಿ ಮತ ತೂವ0ದೆ)  ಆತಿನ  ಮದ್ಮೆಲೆಡು ಕೂಡು ಸ0ಸಾರ ಆವ0ದೆ ಸ0ಬ0ಧ  ತು0ಡಾಪುನು (ಸೋಡಚೀಟಿ ಆಪುನು).  ಆಕೆಳ ಜೊಕುಲೆಗು ಅಪ್ಪ-ಅಮ್ಮೆರೆನ  ಸುಖ ತಿಕ್ಕರೆ ಕಷ್ಟ  ಆತುನು.   ಅ0ಚಿನ ಜೊಕುಲೆಗು  ಸರಿಸಾದಿ ತೊಜಾವೆರ  ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿನಕೆಳೆಗು ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯ  ಬೊಕ್ಕ ಆಕೆಲ ಅತಿ ಮೊಕೆಡ್ ಜೊಕುಲು ಜೋರಾವೆರು.   ಜವನಿಗೆದ  ಜೋರುಡು ಅಪ್ಪೆ-ಅಮ್ಮೆರ್ನಕುಳು ಕುಡ ಬೇತೆ ಮದ್ಮೆ ಆಯೆರ್ಡ ಜೊಕುಲೆ  ಗತಿ ಎ0ಚ ಆಪುನು0ದು  ಪಣೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಇಜ್ಜಿ. 

             

9.  ಪ0ಡುದು ತಪ್ಪಡ,  ಬಲ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ತಿಕ್ಕಡ!

ಕೊರ್ತಿ ಪಾತೆರೊಗು ತಪ್ಪಡ.  ತಪ್ಪಾವೆರ ಪಾರ್ ಪೋಯಿ ಬೊಕ್ಕ ತಿಕ್ಕುದು ಬೂರಡ. ಈ ರಡ್ಡ್  ಸ0ದರ್ಭೊಡುಲಾ ಹಾನಿ ತಪ್ಪ0ದು. 

ಕಡ ದೆತ್ತೊಣಿ ಬೊಕ್ಕ ಪ0ಡಿನ  ವಾಯಿದೆಡೇ ಪಿರ ಕೊರೊಡು.  ಸಹಾಯ ಮಳ್ಪುವೆ ಇ0ದುದು ಭರವಸೆ ಕೊರಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಿರ ಜಾರೆರ ಬಲ್ಲಿ.  ಆ ಪಾತೆರೊನು ಒರಿಪಾವೊಡು.  ಆ ಪಾತೆರೊಗು ತತ್ತು0ಡ ನ0ಬಿಕೆ  ದ್ರೋಹವಾಪು0ಡು.  ಜನಕುಳು ಬೊಕ್ಕ ಅ0ಚಿನಕ್ಕೆಲನ  ಪಾತೆರೊನು ಯಾಪಲಾ  ನ0ಬಯೆರು.  ಇರ್ವೆರೆಲೆನಾ  ಸ0ಬ0ಧ  ಕಡ್ತು ಪೋವು.   ಒರಿಯನೊರಿ ನ0ಬುಜೆರು. 

ಈ ಜೀವನೊಡು ಬಲ್ತುದು ಪೋಪಿನ  ಪ್ರಸ0ಗೊಳು ಏತೊ ಬರ್ಪುನು.  ಉ0ದೊಜಿ ಜವಾಬುದಾರಿನು ತಪ್ಪಾವುನಕೆಲೆಗು ತಾಗುನ ಪಾತೆರೊ.   ಬುಡುಪ್ಪಾವುದು ಪಣೊಡು ಪ0ದು ಇಜ್ಜಿ.  ಅ0ಚಿನ ಪ್ರಸ0ಗೊಡು, ಬಲ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ತಿಕ್ಕುದು ಬೂರೆರ ಬಲ್ಲಿ.   ತಿಕ್ಕುದು  ಬೂರಿಯೆರ್ಡಾ ಪೆಟ್ಟು ತಪ್ಪ0ದು; ಎಣ್ಣುಳೆ, ತಯಾರುಪ್ಪುಳೆ. 

10.  ಪಿಜಿನ್ ದಾತ್  ಬಲ ಕೊರು,  ಪೊ0ಜೋವುದಾತ್  ಧೈರ್ಯ ಕೊರು

ಎ0ಚಿನ ಸೋಜಿಗದ ಪಾತೆರೊ!  ಕಾರ್ದ ಅಡಿಕ್ ಬೂರು0ಡ ಅರೆ ಜೀವವಾಪಿನ ಪಿಜಿನುಗು ಎ0ಚಿನ ಬಲ?  ಬೊಬ್ಬೆ ಪಾಡುನ ನಾಜೂಕ್  ಪೊಣ್ಣಗು ಎ0ಚಿನ ಧೈರ್ಯ?

ಉ0ದೊಜಿ ದೇವೆರೆನು ನಟ್ಟೊನ್ನ ಪಾತೆರೊ.     ಶಕ್ತಿ- ಸಾಮರ್ಥ್ಯ  ಇತ್ತು0ಡಲಾ  ಕೆಲವೆರುಗು ಬತ್ತಿ ಪ್ರಸ0ಗೊನು ಎದುರಿಸೆರ  ಧೈರ್ಯ-ಸಾಹಸ ಕಡಿಮೆ.   ಬಲ್ಪೆರ ತೂವೆರು.  ಅ0ಚಿನಕೆಳುನು ತೂವನಗ ಈ ಗಾದೆನು ನೆನೆಪುಳೆ.   

ಈ ಲೋಕದ  ಜೀವ-ಜ0ತುಳೆಡು ಪಿಜಿನ್ ಒ0ಜಿ ಎಲ್ಯ ಕೀಟ.  ಪಿರಾಕುದ ಕಾಲೊಡ್ದಿ0ಚಿ ಪುಟ್ಟುದು ನಾಶವಾವ0ದಿನ0ಚ ವ0ಶ ಬುಳೆಪೊವುನ್ದು  ಬಯಿದಿನ್  ಈ  ಕೀಟ. ನಡಪುನಕೆಳೆನ ಕಾರ್ದ ಅದಿಕ್ ಬೂರು0ಡ್ಲಾ  ಸೈಯ0ದೆ ಅರೆಜೀವಾದು ಕುಡ ಬದುಕುನು.  ಕರಾವಳಿ ಬರಿಟ್ ನೇಲೆ ನೇಲೆ  ಕೆ0ಪು ಪಿಜಿನ್ ಇತ್ತಿಜೆಗೆ.  ಇರ್ವನೆ ಶತಮಾನದ 30ದ ನಡುಟು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊಡು ನೇಲೆ ಬೊಲ್ಲ ಬತ್ತಿದು ಇತ್ತುನು.  ಆಪಗ ಈ ಪಿಜಿನುದ ಪಟ್ಟುಳು ತುದೆ-ಕಡಲು ಸೇರ್ದು ಕಿನಾರೆಗು  ಬತ್ತುದು ಹೊ0ದುನೆಗ.    ರಾತ್ರೆ-ಪಗೆಲ್ ಕೆಲಸಮಳ್ತೊ0ದು ಉಪ್ಪುನು,  ಬೇನೆ ಬೇಸರ  ದಾ0ತೆ.  ಚೀಪೆದ  ವಸ್ತುಳು ಇತ್ತಿನಲ್ಪ  ಆಕುಳು ಹಾಜರು.  ಒ0ಜೊ0ಜೆ  ತು0ಡುಳೆನು  ದೆರ್ತ್ತೊ0ದು ಪೋಪುನು.  ದೆರ್ತ್ತೊ0ದು ಪೋಪಿನ ಪಿಜಿನಿಗು  ಕಷ್ಟ  ಆ0ಡ. ಬೇತೆ ಪಿಜಿನುಳು ಬತ್ತುದು ಕೈಸಹಾಯ  ಕೊರ್ಪುನು.   ತನಾಡ್ದು  ಭಾರಿ ವಸ್ತುಳೆನುಲಾ  ಅವು ಒ0ಜಿ ಕೋಡಿಡ್ದು  ಬಕ್ಕೊ0ಜಿ ಕೋಡಿಗ್,  ತನ್ನ  ಗೂಡುಗು  ಕೊನೊದು ಪೋಪುನು.  ಒಗ್ಗಟ್ಟುನು ಆಕೆಳುನು ತೂದು  ಮನುಸೆ  ಕಲ್ಪೊಡು.   ತಿನ್ಪಿ ಸಮಾನುಳೆನು ಒಟ್ಟು ಮಳ್ಪುನು.  ಅವು ಪೋಪಿ ಸಾಲುನು ನಮ ಅಡ್ಡಿ  ಮಳ್ತು0ಡಲಾ, ಕುಡಲಾ   ಅವು ಅವೆ  ಸಾದಿನು ಪತ್ತೊ0ದು ಪೋಪುನು.  ಈ  ಮಾತ ಗುಣೊಡ್ದು  ಆಯಿಕೆಲ ಸ0ಖ್ಯೆ  ಏರೊ0ದೆ ಉಪ್ಪುನು. 

ಪೊಣ್ಣೊಳೆಗು  ಧೈರ್ಯ ಜಾಸ್ತಿ.  ಕಷ್ಟ  ಬನ್ನಗ,  ಆ ಸಮಯೊಗು ಎ0ಚ  ನಡೊಪುಡು  ಪಣ್ಪಿ  ಸಮಯ ಪ್ರಜ್ನೆ  ಆಕೆಳೆಗು ಜಾಸ್ತಿ   ಇ0ಚ ದೈವ-ದೇವೆರುನು ನಟ್ಟನಗ,  ತುಳು ನಾಡುನು  ಒನ್ಜಿ  ನುಡಿಮುತ್ತು ಉ0ಡು:  “ಎದುರುಡು ಪೋಪಿ  ಆಣ ಬಲ ಕೊರ್ಲೆ, ಪಿರವುಡು  ಪೋಪಿ ಪೊಣ್ಣ ಕೊರ್ಲೆ”.

ಒಡ್ಕ ದಾ0ತೆ  ಒಗ್ಗಟ್ಟುಡು ಕೆಲಸ  ಮಳ್ಪುನ ಪಿಜಿನುನು ತೂಲೆ.  ಸೊಮಾರಿತನ ನಮ್ಮ ಬಾಳುಗು ಮುಪ್ಪು  ಪಣ್ಪಿ ಪಾತೆರೊ ತೆರಿಯೊಣ್ಲೆ .

“ಪೊಣ್ಣ ಬುದ್ಢಿ ಮೊರ0ಪುದ ತಿರ್ತು”  ಪಣ್ಪಿ ಗಾದೆ ಆ0ಜೊವೆರೆನ ದರ್ಪದ ಪಾತೆರೊ.  ಅವು ಸರಿಯತ್ತ್.   ಪೊಣ್ಣನ ಸಮಯ  ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಬರ್ಪಿನ  ಸ0ಗತಿಗು ತಿಗಲೆ  ಕೊರ್ಪಿನ  ಧೈರ್ಯ  ಆಣ್ಜೊವೆರೆನ ಬಲೊನು  ರಡ್ಡ್   ಪಾಲ್ ಹೆಚ್ಚ  ಮಳ್ಪುನು.  ದು0ಬುದ ಕಾಲೊಡ್  ಪೊಣ್ಣುಳು  ಕ0ಡನಿಗು ಆರತಿ ದೆರ್ತುದು ಮು0ಡೊಗು ಬೊಟ್ಟ ಪಾಡ್ದು  ಕಾಳಗೊಗು  ಕಡಪೊವು0ದಿತ್ತೆರ್.    ಪೊ0ಜೋವೆರೆನ  ಪಾತೆರೊಗು ಒ0ತೆ ಬೆಲೆ  ಕೊರ್ಲೆ.  ‘ಒಲಿತಿದ್   ಬತ್ತೊಲ್ಡ  ಪೊಣ್ಣು,  ಮುನಿತೊಲ್ಡ ಮಾರಿ’  ಇನ್ಪಿನ  ಪಾತೆರೊ ಉ0ಡತ್ತೆ!

ಹೊಸಬೆಟ್ಟು ವಿಶ್ವನಾಥ, ಪುಣೆ

29.10.2017