28. ಪೊದ್ದೊಳುದ ಅರಿ – ಪೊರಿ

“ಈ ದಾನೆ ಇ0ಚ ಪೊದ್ದೊಲು ಪೋಪ?”  ಈ ಪಾತೊರೊದ ಅರ್ಥ ದಾನೆ?   “ಫಕ್ಕನೆ ಸೂಚನೆ ದಾ0ತೆ ಎದುರುಡು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಆಪಿನಿ” - ನೆತ್ತ ಅರ್ಥ (ತುಳು ನಿಘ0ಟು-ಪುಟ 2136).  ಆ ಜನನು  ತೂದು  ಈ ಪಾತೆರೊ ಪನ್ಪೆರು .  ಈತೆನೆ ಉ0ದೆತ್ತ  ಅರ್ಥ?  ನೆಕ್ ಉತ್ತರ  ಪನ್ಪಿನೆಟ್ತು ದು0ಬು, ಪೊದ್ದೊಳು ದಾದ ಇ0ದುದು ಪಿನಿಯೊಣುಗ,

ಪೊದ್ದೊಳು

ತುಳು ನಾಡುದ ಜನೊಕುಲೆಗು ಬುಡ್ಪಾವುದು ಪಣೊಡು0ದು ಇಜ್ಜಿ.  ಈ ನಾಡುದ ಸ0ಸ್ಕ್ರತಿಡು ಈ ಪದ ದಿ0ಜ ಕಡೆಟ್  ಉಪಯೋಗವಾಪುನು.  ಪೊದ್ದೊಳು ಪಣ್ಣಗ  ಪೊರಿ (Broiled paddy).    ಜೋಳೊನು ಪೊತ್ತುದುಲ ಪೊರಿ ಮಲ್ಪುವೆರು. ಜನೊಕುಲೆಗ್ ತಿನೆರ.  ಉ0ದೆಕ್  (pop corn) ಇ0ದುದು ಪುದರು.  ಇತ್ತೆ,  ನಮ ಮಾತ ಸಿನೆಮ ಹಾಲ್ಡು – ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆ ಕೊರುದು – ತಿನ್ಪಾ.  ಉ0ದು  ಅರಿ-ಬಾರುದ  ಪೊರಿತ0ಚ  ಶುಭ ಕೆಲಸದ ಸಮಯೊಡು ಉಪಯುಕ್ತವತ್ತು. 

ಪೊರಿ ಮಳ್ಪುನು

ಎಣ್ಣೆ ಪಾಡ0ದಿ ಕಾವೊಲಿಡ್  ಪಟ ಪಟ ಲಾಗ್ಯುನ ಪೊರಿನು ತೂತರೆ? ಇಜ್ಜಿಡ, ಜೊಕುಳೆ ತೊಡುಕು ಅಕ್ಟು-ಒನ್ಜಿ (Act- I)ನು ಖಾಲಿ ‘ಪ್ರೆಸ್ಸರ್  ಕುಕರ್ಡು’ ಪಾಡ್ದು  ಸ್ಟವುಟು ದೀದ್  ಪೊಪ್ ಕಾರ್ನ್  ಮಾಳ್ಪುನ ತೂದುಪ್ಪರು.   ಬಾರುನು ಒ0ಜಿ ಅಗೆಲ ಬಾಯಿದ ಬರ0ಟ್ (= ಎಣ್ಣೆದ ಪಸೆದಾ0ತಿನ) ಬಿಸಲೆಡ್ (earthen pot used in curry making) ಅಥವ ತು0ಡು ಕರತ  ಓಡುಡು  ವಾ ಅಗೆಲದ (ಬರ0ಟ್) ಕಾವೊಲಿಡ್ ಬಾರುದ ಕಾಳುಲೆನು (ಅಡಿಟ್  ಪೊಯ್ಯೆ ಪಾಡ್ದು)  ಪಾಡುವೆರು.   ಡಿಕ್ಕೆಲುಡು ದೀದ್ ಉರಿ ಪಾಡ್ನಗ ಬಾರ್ ಪುಡಾವುದ್  ಪಟಪಟ  ಸಬುದ ಮಳ್ತುದು ಮಿತ್ತ್ ತಿರ್ತ್ ರಟ್ಟುನು.  ಆಯಿನ ಪೊರಿನು ದೆತ್ತುದು, ಬೊಕ್ಕ ಪು0ಡಿ ಪು0ಡಿ  ಬಾರುಳೆನು ಪಾಡೊ0ದೆ ಉಪ್ಪೊಡು.   ಆ ಕಾಳುಲೆನು ಅ0ಚಿ0ಚಿ  ಮಗುಪೆರ ‘ಪೊದ್ದ್ ಕೋಲ್” (ತಾರೆದ ಒಲಿತ ಎಲ್ಯೆ ಕಡ್ಡಿಲೆನು ಒಟ್ಟು ಪಾಡ್ದು ಕ0ತೆ ಕಟ್ಟುದು  ಮಲ್ತಿನ ಒ0ಜಿ   ಮೈಪು ಸೂಡಿ)-ನು ಪತ್ತುವೆರು.  ಇ0ಚ ಮಳ್ತಿನ ಪೊರಿನು ಒಟ್ಟು ಮಳ್ತುದು,  ಬಾರುದ ಪೊಟ್ಟುಲೆನು ಬೇತೆ ಮಳ್ಪೆರ ತಡ್ಪೆಡು ಪೊಡೆಪುವೆರು.  ಚೌತಿ ಅಥವ ತುಲಸಿ ಪರ್ಬದ ಸಮಯೊಡ್ ಎನ್ನ ಅಪ್ಪೆ  ಇ0ಚ ಪೊರಿ ಮಳ್ಪುನೆನು  ಯಾನ್ ಎಲ್ಯಿಡ್ ತೂದುಳ್ಳೆ .  ಇತ್ತೆ ಕ0ಪೆನಿ ಕಾರ್ಖಾನೆಡು ಮಲ್ತಿನ ಪೊರಿನ್  ದೀಪಾವಳಿದ  ಸಮಯೊಡ್  ಪಕೇಟುಡು ದಿ0ಜಾದು  ಮಾರುವೆರು  (ಲಕ್ಶ್ಮಿನ  ಪಟದೊಟ್ಟುಗು) – ಪೂಜೆಗಾತ್ರ. 

ಮ0ಗಲ ಕಾರ್ಯೊಗು ಪೊರಿ

ಪೊದ್ದೊಳು ದೈವ-ದೇವೆರೆನ ಪೂಜೆಗು, ಬೊಕ್ಕ ಇಲ್ಲದ ಲೇಸು ಕಾರ್ಯಗು ಬೋಡಾಪುನು.  ಅ0ಚಾದು ಪೂಜೆದ ಸಾಮಾಗ್ರಿಲೆಡು   ಪೊರಿನು ಒ0ಜಿ ಮ0ಗಲ ದ್ರವ್ಯ ಇ0ದುದು ಗೆಣಿಪುವೆರು.  

ಪೊದ್ದೊಳುದ  ಮಲ್ಲಾದಿಗೆ

ತುಳುಟು ರೂಢಿಡು ಬೈದಿನ ಕೆಲವು ನುಡಿಗಟ್ಟೊಳೆನು ತೆರಿಯೊನುಗ:

ಪೊದ್ದೊಳುದರಿ :  ಪೊತ್ತಿನ  ಬಾರುದ/ಕಾಳುದ ಅರಿ  > ಪೊರಿ. 

ಪೊದ್ದೊಳ್ ಕಟ್ಟೋಪಣ:  ಪೊರಿಟ್  ಇತ್ತಿನ ಬಾರುದ ಪೊಟ್ಟು(ಸಿಪ್ಪೆ)ನು ಬೊಕ್ಕ ಪೊಯ್ಯೆನು ಪಡ್ಪೆಡು ಕುಡ್ತುದು ಅಥವಾ   ಪೊಡೆತಿದು ಕಳೆವೆನು (winnowing).  ಬಾರುದ ಪೊಟ್ಟು ಬ0ಜಿಗು ಎಡ್ಡೆ ಅತ್ತ್ ,  ಅಲ್ತೆ! 

ಪೂದ್ದೊಳು ಬಿರ್ಕುಣು:  ದೇವೆರೆನ  ಬಲಿ ಬನ್ನಾಗ, ಸ್ವಾಮಿಳು  ಬರ್ಪಿ ಸಾದಿಡು,  ದಿಬ್ಬಣ  ಪೊಪಿನ ಸಾದಿಡ್ ಪೊರಿ ಬಿರ್ಕುವೆರು.  ಅ0ಚೆನೇ,  ಮನುಷೆರೆನ  ಕಡೆತ ಸವಾರಿಲಾ ಒ0ಜಿ ಮ0ಗಲದ ಪೊರ್ತು (ತೈತಿನಾಯಗು), ಸುದ್ದದ ಕೆಲಸ ಆಯೆನ ಇಲ್ಲದಾಕೆಲ್ಗು.  ಸುಡುಗಾಡುಗು ಕೊನೊದು ಪೊವನಗ ಪುಣತ ಮಿತ್ತ್  ಪೊರಿ, ಪೂ ಬಿರ್ಕೊನ್ದು ಪೋಪೆರು.

ಪೊದ್ದೊಳು ಪೂಜೆ:  ಪೂಜೆದ ಸಮಯೊಡು ಪೊರಿತ ಪ0ಚ ಗಜ್ಜಯಿ (ಕಜ್ಜಾಯ) ಮಳ್ಪುವೆರು.  ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು ಪೊರಿ ಅರ್ಪಣೆ  ಮಳ್ತುದು ದೇವೆರ ಪೂಜೆ ಮಳ್ಪುನವು ಒ0ಜಿ ವಿಸೇಸ  ಕ್ರಮ.  ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಪೂಜೆದ  ‘ಲಾಜೋಪಚಾರ’’  ವಿಧಿಟ್ , ಸೇರ್ದಿನ ಭಕ್ತೆರ್ ದೇವೆರೆನ ಪ್ರತಿಕೃತಿ/ಪ್ರತಿಮೆಗು ಪೊರಿ ದಕ್ಕುದು ಪೂಜೆ ಮಳ್ಪುವೆರು.   

ಪೊದ್ದೊಳ್ ಮರ್ಯಾದೆ: ಲಾಜಹೊಮದ ಸಮಯೊಡ್, ಮದುಮಳ ಮೆಗ್ಯೆ (ಇಜ್ಜಿಡ ಪಲಯೆ) ಮದುಮಯನ  ಕೈಕು  ಪೊರಿ ಪಾಡ್ದು, ಆ ಪೊರಿನು ಮದುಮಯೆ-ಮದುಮಲು ಒಟ್ಟುಗು ಹೊಮಕು0ಡೊಗು ಪಾಡ್ದು ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನವು ಒ0ಜಿ  ಕ್ರಮ.    ಮದುಮಯೆ ಈ ಸೇವೆಗಾತ್ರ ಮದುಮೆಲ ಸೊದರುಗು ಉಡುಗೊರೆ ಕೊರ್ಪೆ ಕಾಸುದ ಅಥವಾ  ಬೇತೆ ರೂಪೊಡು.  ನೆಕ್ಕು ಪಣ್ಪಿನಿ ‘ಪೊದ್ದೊಳ್ ಮರ್ಯಾದೆ’.
ಪೊರಿತ್ತ ಮದ್ಮೆ :  ಮದ್ಮೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪೊಣ್ಣು  ಸುರುತ  ಬ0ಜಿನಾಳಾವನಗ,  ಏಳೆನೆ ತಿ0ಗೊಳುಗು ಸೀಮನ್ತ  ಮಳ್ಪುವೆರು.  ಅಪಗ, ಚಕ್ಕುಲಿ ಬೊಕ್ಕ ತರತರತ  ಚೀಪೆದ  ತಿ0ಡಿದೊಟ್ಟುಗು  ಪೊರಿತ ಕಜ್ಜಾಯಲಾ ಮಳ್ಪೊವೆರು.  ಉ0ದೆಕ್  ‘ಪೊರಿತ್ತ ಮದ್ಮೆ’ ಇನ್ದುದುಲಾ  ಪಣ್ಪೆರು. 

ಪೊದ್ದೊಳು ಪೊಪಿನಿ: 

ಪಾಡಿದಿನ ಉರಿಟ್, ಕಾಯಿದಿನ ಪಾತ್ರೆಡು ಧಾನ್ಯೊಳು ಸೀದಾ ಚಟಪಟ ಪಟಪಟ  ಸಬುದೊಡು  ಪುಡಾವೊನ್ದು ಪೊರಿಯಾಪಿನೆಕ್ಕ್   ‘ಪೊದ್ದೊಳು ಪೋಪಿನಿ0ದು  ಪಣ್ಪೆರು.  ಬಾರ್/ಕಾಳ್  ಪೊತ್ತುನ್ದ  ಪೊರಿಯಾಪಿನ ವಿಸಯ  ನ0ಕು ಮಾತೆರುಗುಲಾ  ಗೊತ್ತು.  ಫಕ್ಕನೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ  ಆಪಿನಾಕೆಲೆಗು ದಾಯೆಗು ಈ ಪಾತೆರೊ ಆರೋಪ ಮಳ್ಪುವೆರು? ’ದಾನೆ  ಇ0ಚ ಪೊದ್ದೊಳು ಪೋಪ?”  ಉ0ದೊಜಿ  ನೆಲ್ಯಾಕುಲು   ಎಲ್ಯ ಜೊಕುಲೆಗು ಬಾಸೆ ಪಾಡುನ  ತುಳುತ  ನುಡಿಗಟ್ಟು.  ಮದೊಟು  ಮರ್ಲು ಕಟ್ಟುದು  ಗಲಾಟೆ  ಮಳ್ಪುನಕೆಗುಲಾ ಈ ಪಾತೆರೊ ಸರಿಯಾಪುನು. ಮಲ್ಲಾಕುಲು ಕೆಲ್ಸೊಡು ಉಪ್ಪನಗ ಜೊಕುಳು ಪಕ್ಕನೆ ಎದುರುಡ್ ಮೂಡ್ದು ಬರ್ಪೆರು.  ಜೊಕುಳು ಆಕೆಲೆನ ಕೆಲಸೊಗು ಅಡಚಣೆ  ಮಳ್ಪುವೆರು.  ಪಟಕ್ಕನೆ ಪುಡಾವುದು ಮಿತ್ತ್-ತಿರ್ತ್, ಅಡ್ಡದಿಡ್ಡ  ಲಾಗಿದು ಆಪಿನ ಪೊರಿತ ಕತೆ  ಗೊತ್ತಾ0ಡತ್ತೆ !.  ಪೊರಿತ0ಚನೆ, ಜೊಕುಳು ಗುದ್ದೊಲಿ ಪಾಡ್ನಗ, ಮಲ್ಲಾಕೆಲೆಗು ಅಡಚಣೆ  ಆವನಗ, ಆಕುಳು ಜೊಕುಳೆಗು ದಡಿ ಪಾಡುವೆರು. 
   

ತಾಟಿ ತಾಟಿ ತಮ್ಮಣೊಗು ಪೊರಿ ಮೊರೆಪುನು

ಕಡೆ ಪಾತೆರೊ ಪಣ್ಪಿನೆಟ್ದು ದುಮ್ಬು ಒ0ಜಿ ಪದ ನೆನೆಪು ಆಪುನು.  ಎಲ್ಯೆ ಬಾಲೆಳೆನು ಉಣ್ಣ್ಪಾವನಗ ಎನ್ನ ಅಪ್ಪೆ ಬೊಕ್ಕ ಅಕ್ಕನಕುಳು ಈ ಜೊಕುಲ ಪದ  ಪಣೊನ್ದು  ಇತ್ತೆರು :

ತಾಟಿ ತಾಟಿ ತಮ್ಮಣೊಗು ಬಾಲೆ ಬಯಿದಿ0ಡ್ಯ / 

ಬಾಲೆಗು ಒ0ತೆ  ಪೊರಿ ಪೊರೆದೆರಾ /

ಅಪ್ಪೆಗು ಕೊರ್ಜ ಆ ಬಾಲೆ ಅಮ್ಮೆರೆಗು  ಕೊರ್ಜ/  

ತಾನೆ  ತಿನ್ನು0ಡಾ ಬಾಲೆ ತಾನೆ ತಿನ್ದು0ಡಾ!  

ಈ ಪದೊಕು ಅಪಾರ್ಥ  ಮಳ್ಪೊಡೆ!   ಇ0ಗ್ಲಿಶ್  ಸ0ಶೋಧಕೆರ್ ಇ0ಗ್ಲಿಶ್  ಬಾಲಾಗೀತೊಳೆಗು  ಕುಪಾರ್ಥ ಮಳ್ತಿನ0ಚ (ಉದಾ:  ‘Jack and Jill’  nursery poem). 

 ಸಾರಾ0ಶ

 ಪೊರಿ  ಒ0ಜಿ ಅಗ್ನಿ ಶುದ್ಧ  ಮ0ಗಲ ವಸ್ತು.  ತುಳು ನಾಡುದ  ಜಾತ್ರೆಳೆಡು, ದೈವದ ನೇಮದ ಸಮಯೊಡು ಬೋಡಾಯಿನ ಎಡ್ಡ್ಯ ವಸ್ತು.  ಇತ್ತೆ   ದೇವಾಸ್ಥಾನೊಳೆಡು  ಪೊರಿನ್  ಪೊಡಿ ಮಳ್ತುದು ಪ0ಚಗಜ್ಜಾಯಿಡ್ ಪಾಡುವೆರು.  ಪೂಜೆ ಕೊರಿನಕೆಲೆಗು ಪ್ರಸಾದ  ರೂಪೊಡು ತಿಕ್ಕುನು - ಪಕೇಟುಡು.

- ಹೊಸಬೆಟ್ಟು ವಿಶ್ವನಾಥ್, ಪುಣೆ /  17.10.2017