2. ತುಳು ಪೂದೋಟ್ಟೊಡ್ಡು ಪೆಜ್ಜಿದಿನ ಒಗಟುಳು – ಗೊಂಚಿಲ್ 1

ಎಂಕುಳ್ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಜೋಕುಲಾಟಿಗೆಡು ಕೇಣಿದಿನ, ಪಂತಿಣ, ಗೊಬ್ಬುಗೊಬ್ಬೊಂಡಿತ್ತಿನ ಕೆಲವು ಒಗಟು ಪಾತೆರೆನು ಈ ಕಂತುಡ್/ ಕಂಡಿಕೆಡು ಒಟ್ಟು ಪಾಡ್ಡು ನೆಯ್ದು ಕೊರುಂದುಲ್ಲಾ.
1. ತಗ್ಗುದ ದೇವತಾನೊಗು ಬಗ್ಗುದು ನಮಸ್ಕಾರ.   (= ದಿಕ್ಕೆಳ್ಗು ಗಾಳಿ ಊದುನು)
2. ಆಯೇ ಸಾಲೆಡ್ಡು ಬತ್ತೆ, ಇಜಾರ್ ಜಾರಾಯೆ, ಗುಂಡಿಗು ಲಾಗಿಯೇ. (= ಬಾರೆದ  ಪರುಂದು ತಿನ್ಪಿಣಿ)
3. ರಡ್ಡು ತೋಡುಗು ಒಂಜೆ ಪಾಂಪು.  (= ಮೂಕು)
4. ದೇವಸ್ಥಾನ ಮಿತ್ತ್ ಮುಗುಳಿ ತಿರ್ತು.  (=  ಗೋಕುದ ಪರ್ಣ್ಡು)
5. ಒರ್ತಿ ಟಿಂಟಿನ್ ಕಾರ್ದಾಳ್ ಉಲ್ಲೋಳು.  ಆಳ್ ಯೆನಡಲಾ ಕಾದುವೊಳ್ ಬೊಕ್ಕ ಅರಸು ಮಲ್ಲಾಯಡಲಾ ಕಾದುವೊಳ್.  (= ತುಚ್ಚುನ ಉಮಿಲ್)
6. ಒಂಜೆನ್ ಕಾಯ್ತುದು ಒಂಜೆಗೆ ಕೂಟುಂಡ ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಆಂಡ್,  ಆಯಿಟ್ದು ರಡ್ ಬಗೆ, ರಡ್ಡೆಟೋಂಜೆಡ್ದು ಕುಡೊಂಜಿ, ಆಯಿಡ್ಡು ಬೊಕ್ಕ ಏತೇತೊ ಬಗೆ.  (= ಒಂಜೆಡ್ಡು ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಆಪಿಣಿ ಎಂಚಿನ ಪನ್ನಗ:  ಬೆಚ್ಚ ಪೇರ್, ಆಯಿಕ್ ಪುಳಿ ವಸ್ತು ಸೇರಿಸ್ಸಾಂಡ ಬೆಂಜನ, ಬೆಂಜನೊನು ಸುಲಿತಿಂಡ ಬೊಲ್ನೆಯ್. ಬೊಲ್ನೆಯಿನ್ ಕಾಯ್ತಿಂಡ ನೆಯಿ.  ನೆಯೆನ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ತಿಂಪಿಣೆಕ್ ಪಾಡುಂಡ ಚೀಪೆದ ತಿನುಪಿನ ವಸ್ತುಲು)
7. ಒರಿ ಕಾಯ್ಪುವೆ, ಬೊಕ್ಕೊರಿ ಅರಪ್ಪಾವೆ. (=ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರೆರು)
8. ಒರಿ ಅರ್ಲೆ, ಒರಿ ಪೊರ್ಲೆ (=ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರೆರು)
9. ಕಡಲ್ದು ಪುಟ್ಯೆ, ಆಕಾಸಗೊ ಏರ್ಯೆ, ಗಾಳಿಗ್ ಪಾರ್ಯೆ, ಭೂಮಿಗ್ ಬೂರ್ಯೆ.  (=ಕಡಲುದ ನೀರ್ ಉಬೆ ಆದ್, ಮುಗಲಾದು, ಬರ್ಸಾದು ನೆಲಕು ಬೂರುನು )
ಈಗೊಂಚಿಲ್ಡ್ಪಂತಿನೆಟ್ಟು ಉದ್ದಕುದ್ಯ ಉಪ್ಪರೆ ಈಯಾವು, ತಪ್ಪು ತಾಂಗುಲಾ ಉಪ್ಪು, ಕ್ಷಮೆ ಕೊರ್ಲೆ.ಕೂಡ ಒರ ತಿಕ್ಕುಗನಾ?

ನೆಯ್ತಿನಾರ್:
ಹೊಸಬೆಟ್ಟು ವಿಶ್ವನಾಥ್ (ಪುಣೆ)
31.08.2016

1.ದತ್ತಿ ಲೆಕ್ಕೊನೆ ಬಿತ್ತೊಡು


ತುಳುಟು ಒಂಜಿ ಪಾತೆರ ಉಂಡು: “ದತ್ತಿ ಲೆಕ್ಕೊನೆ ಬಿತ್ತೊಂದು ಪೊಪೆ.” ಇಂದೆನು ಶಬ್ದ-ಶಬ್ದ  ಅರ್ಥ ಮಾಳ್ಪನಗ: “(ಆಯಿ ಕಂಡ) ದತ್ತೊಂದುಪ್ಪನಗನೆ ಬೀಜಲಾ ಬಿತ್ತಿಯೆ” ಇಂದುದು ಆಪುನು. ಉಂದು ರೈತೆರ್ನ ಬಳಕೆದ ಪಾತೆರ.  ಇಂದೊಂಜಿ ಒಗಟು ಪಾತೆರ. ನೆತ್ತ ಉತ್ತರ: ಬರೆಪಿನಿ.  ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಏತೊ ಗಾದೆನುಲಾ, ಒಗಟು ಪಾತೆರಲಾ ತುಳು ನಿಘಂಟುಡು, ಶಬ್ದ ಪ್ರಯೋಗದ ಉದಾರ್ಣೆ ಕೊರುನಗ ಆಯಾಯ ಶಬ್ದದ ಅಡಿಟ್ ಸೇರ್ಸಾದೆರು.
ಬರೆಪಿನಿ ಪನ್ಪಿನ ಉತ್ತರೊಗು ರೈತೆರ್ನ ದಪ್ಪುನ ಕೆಲಸದ ಉದಾರ್ಣೆ ದಾಯೆಗು ಕೊರ್ತೆರು?  ಇಂದೆತ ಪಿರವುದ  ಮಲ್ಲ ಕಾರಣ ದಾನೆ? ನೆಲನು ಮೆದು ಮಾಳ್ಪೆರಾದು ದಪ್ಪುವೆರು, ಪನ್ನಗ ನಾಯೆರ್ಡು ಗೀರು ಪಾಡುವೆರು. ಅದಗ ನೀರು ಬೊಕ್ಕ ಗಾಳಿ ನೆಲತ ಉಳಾಯಿ ಪೋವರೆ ಸುಲಭ ಆಪುನು.  ದತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ದಿಂಜ ದಿನ ಬುಡುಂಡ ನೆಲ ಗಟ್ಟಿ ಆಪುನು, ಪಜೀರು ಬುಳುವೆನು. ನಡ್ತಿನನೇಜಿ ಸರಿಯಾದು ಬೇರ್ ಪತ್ತಂದು.  ರಡ್ಡ್ ಸರ್ತಿ ದಪ್ಪುನ ಕೆಲಸಲಾ  ಕಷ್ಟದ ಕೆಲಸ.

ನಮ್ಮ ಬೊಂಡು (ಮೆದುಳು) ಕಂಡ ಆಂಡ, ಅವೆನು ದಪ್ಪುನು, ಹದ  ಮಾಳ್ಪುಣು ನಮ ಕಲ್ತಿನ ಬರವು-ಸರವು, ಬೊಕ್ಕ ವಿಚಾರ ಶಕ್ತಿ.  ನಮ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಜೀವನೊಡು  ಒಂಜಿ ಉದ್ದೇಶ ದೀವೊಂದುಲ್ಲಾ.  ಈ ಲೋಕೊಡು, ನಮ ನೆನೆತಿನ ಪೂರ್ಣ ವ್ಯಕ್ತಿ ವಿಕಸನನೇ ನಮ್ಮ ಬದುಕು.  ದಾಯೆಗು ಬದುಕುವ ಪನ್ಪಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಗುಲಾ ಉತ್ತರ.

ಈ ಉದಾರ್ಣೆನು  ನಮ ಓದುನೆಕ್ಕುಲಾ ಜೋಡಿಸರಾಪುನು.  ಓದಿನಂಚನೆ ಬರೆದು ದೇತ್ತೋನ್ಡ ನಮಕು ಮದತ್ ಪೋಪುಜಿ.  ಓದುದು ಗೊತ್ತಾಯಿನ ಇಸಯೊಡು ಬೇತ ಬರಾವುಲಾ ಬರೆವೊಲಿ.  ಆಯಕಾತ್ರ, ಶಾಲೆಗು ಪೊಪಿನ ಜೋಕುಲೆಗುಲಾ ಜಾಸ್ತಿ ಬರೆಪಿನ  ಅಭ್ಯಾಸ  ಮಾಳ್ಪವೊಡು.  ಅಪಗ ಕಲ್ತಿನ ಪೂರಾ ಮದತು ಪೋವಂದು. 

ಇಂಚೊಡು, ನಮ ಒಂಜ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡು ಘೋಷ ವಾಕ್ಯೊನ್ ಕೇಣೊದುಲ್ಲಾ. “ಇನ್ಫಾರ್ಮ್ (ತೆರಿ), ಪರ್ಫೊರ್ಮ್ (ಮಾಳ್ಪು), ಅನ್ದ್ (ಬೊಕ್ಕ) ಟ್ರಾನ್ಸ್ಫೊರ್ಮ್ (ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಳ್ಪು).  ನಮಕು ನಮನೆ ತೆರಿಪಾವೊಣುಡು. ಆಯಿಕ್ ಓದುಡು, ಬೇತೆ ಜನಕುಳೆಡ ಬೆರೆವೊಡು, ಬೊಕ್ಕ ತೆರಿಯೊಡು. ತೆರಿನಂಚನೆ ಅವೆನು ಕಾರ್ಯರೂಪೊಗು ತರೋಡು, ತೋಜಪಾವೊಡು,ಬೊಕ್ಕ ನಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಜೀವನೊಡು ಅತ್ತಾವಂದೆ ಸಮಾಜೋಡುಲ ಬದಲಾವಣೆನು ಕನೋಡು.

ಬೂಕುಲೆನ್ ಓದುನೆಟ್ಟು ನಾನಲ ಒಂಜಿ ಎಡ್ಡ ಉಂಡು. ಓದನಗ ತಿಕ್ಕುನ ಒವ್ವೊ ಒಂಜಿ ಸಬುದ ಯಾ ಒಂಜಿ ವಿಷಯ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಗು ತಟ್ಟುನು.  ಆ ಪದ ವಾ ವಿಷಯ ನಮ್ಮ ಚಿಂತನೆಗ್ ಚಾಲನೆ ಕೊರ್ಪುನು.  ಆ ಭಾವ ಸ್ಪಂದನೊಡು ಉಂಡಾಯಿನ ಭಾವನೆನು ಅಪಗಪಗನೆ ಬರೆದು ದೀಂಡ, ಕಾಲ ಕೂಡ್ಡು ಬನ್ನಗ ನಮಲಾ ಒಂಜಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದ ಬುಲೆ ಮಲ್ಪೆರ ಸಾಧ್ಯ ಆವು.

ಇತ್ತೆತ್ತ, ಮೂಲ್ಕಿ ಬಪ್ಪನಾಡು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರು ಬಯಲಿಡು ರಡ್ಡ್ ದಿನತ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನ ಮುಗಿದಿನು (ಆಗಸ್ಟ್ 13 ಬೊಕ್ಕ 14).  ತುಳುಟು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬುಲೆ ದಿಂಜ ಆತಿಜಿ ಪನ್ಪಿ ಕಾರಣ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಆಕೆಡೆಮಿದಕುಳ್ ತೋಜಾವೆರು. ಅಂಚಾದು ತುಳು ಶಾಸ್ಟ್ರೀಯಭಾಷಾ ವರ್ಗ 8ನೆಡು (ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಲ್ಯಾನ್ಗ್ವೇಜಸ್ ಷೆಡ್ಯೂಲ್ 8) ಸೇರ್ಪಡೆ ಆತಿಜಿ.  ಆಗಸ್ಟ್ ಪದಿನೇಳೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ  ತುಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮಂಡಳಿನು ನನ್ನೊಂಜಿ ಸರ್ತಿ ದೆಹಲಿಗು ಕಡಪುರ್ನ ಪಾತೆರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾಕ್ಟರ್ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗೆಡೇರು ಆರೆನ ಭಾಷಣೆಡ್ ಪಣ್ತೇರ್. ತುಳು ಬರವುಡು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ  ಬುಳೆಚ್ಚಿಲು ಬುಳೆವೊಡಿಂದು ನಮ ಮಾತೆರ್ಲಾ ದತ್ತಿ ಲೆಕ್ಕೊನೆ ಬಿತ್ತುಗುನ!


ಬರೆತಿನಾರ್: ಹೊಸಬೆಟ್ಟು ವಿಶ್ವನಾಥ್, ಪುಣೆ.

ಸೋಗತ


C¥Éà - CªÉÄägÉ£À ¨Á¸É,  £ÀAªÀÄ EjAiÉÄgÉ£É ¨Á¸É, £ÀAªÀÄ fêÀ, £É£É¥ÀÄ £ÉvÉÛgÉÆÝnÖUÉ §Ä¯ÉªÉÇAzÀÄ §wÛ£ÉqÁݪÀgÉ £ÀAPï K¥ÉÆÃUÀįÁ ªÀÄzÀ¥ÀgÉ DªÀA¢£ÀªÀÅ.
CAvÀeÁð® CAZÀ£É ªÀiÁ»w fêÀ£ÀzÀ C«¨sÁdå CAUÀªÁ¬Ä£À F PÁ¯ÉÆqÀÄ, £ÀAªÀÄ  dªÀuÉgÉUï vÀļÀÄlÄ NzÀgÉ E-§gÀªÀÅ®Ä CAZÀ£É E-¸ÀgÀªÀÅ®Ä  wPÉÆÌqÀÄ  CAZÀ£É ªÀiÁvÁ ¨Á¸É¯É£À ¯ÉPÉÆÌ£É £ÀAªÀÄ vÀļÀÄPÀÄ̯Á MAf UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À wPÉÆÌqÀÄ  E¤à£À  MAf EgÁzÉqï F ¥ÀÆ ªÀiÁ¯É E¤à£À  ¨ÁèUï ¸ÀÄgÀĪÀįïÛ zÁ.


¸ÉÆÃUÀvÀ
J£Àß C¥Éà£À C¥Éà -E£ÀßUÀ CfÓ,   JAPï vÀļÀÄvÀÛ ¸ÀÄgÀÄvÀ UÀÄgÀÄ.  NzÀgÉ §gɪÉgÉ §gÁA¢£Ágï  DAqÀ¯Á, vÀƬģÀ AiÀÄPÀëUÁ£À, PÉÃAr£À ºÀjPÀvÉ EAZÀ ªÀiÁvÀªÉ£ï ªÀÄ£À¹ìzÀ G¯Á¬ÄqÉ vÀļÀÄlÄ vÀdÄðªÉÄ ªÀįïÛzï ¸ÉÆÃPÀÄqÀÄ PÀvÉ ¥ÀtÂà£À PÀ¯É CgÉUï  PÀgÀUÀvÀªÁ¢vÀÛAqï.  ¸ÀA¸ÀÌøvÀzÀ ±À§Þ ¸ÁéUÀvÀ CgÉ£À ¨Á¬Äqï ¸ÉÆÃUÀvÀ EAzï PÉÃuï£ÀUÀ ¸Á¯ÉUï ¥ÉÆêÉÇA¢wÛ£À eÉÆÃPÀÄ®Ä JAPÀ¯ÉUï vÀªÀiÁ¸É EAzï  vÉÆÃeÉÆAzÀÄ EvïÛAqï. DAqÁ, JvÉÆà ªÀ¸ÉÆðqÀÄÝ ¨ÉÆPÀÌ PÀÄ®ÄzÀÄ JuïÚ£ÀUÀ CzÀUÀ CfÓ  ¥ÀuÉÆA¢wÛ£À ±À¨ÉÆÞ®Ä vÀļÀÄ vÀzÀãªÀ  ¥ÀzÀPÀÄ®Ä E¤à£À ¸ÀëµÀÖ CªÉÇAzÀÄAqÀÄ. MAf ¨Á¸ÉzÀ ±À¨ÉÆÞ®Ä £À£ÉÆAf ¨Á¸ÉUï ¥ÉÆêÀ£ÀUÀ, D ¨Á¸ÉzÀPÀÄ®Ä CªÉ£ï zÉvÉÆAzÀÄ JAZÀ GZÁÑgÀ ªÀÄ®ÄàªÉgÁ CªÉ D ¨Á¸ÉzÀ vÀzÀãªÉÇ®Ä. 

CAZÁ, JAPÀ¯É£À FªÉÇAf ¥ÉƸÀ ¥ÀæAiÀÄvÉÆßzÀ ªÀÄÄ£ÀÄßrUï ªÀiÁvÁ NzÀÄUÉgÉUï, vÀļÀÄ ¨Á¸ÉzÀ C©üªÀiÁ¤¯ÉUï JAG®Ä ¸ÉÆÃUÀvÀ (¸ÁéUÀvÀ) §AiÀÄPÉÆ£ÀÄߪÁ.