56. ತುಳು ಗಾದೆಳೆನು ಪಿರತೂನಗ – ಕಂತು-1: ಗಾದೆಡು ಪೆಲಕಾಯಿ

ಈ  ತುಳು ಲಚರಿಡ್,  ಸುರು ಸುರುಟು ಒಗಟುಳೆನುಲಾ ಗಾದೆಳೆನುಲಾ ಒಟ್ಟುಡು  ಗೊಂಚಿಲ್ ಗೊಂಚಿಲಾದು   ಬರೆವೊಂದಿತ್ತ.     ಸೂಕ್ಷ್ಮೊಡು  ಬರೆತಿನ  ಕೆಲವು  ಗಾದೆಲೆನು  ಬುಡ್ಪಾವುದ್   ಬರೆಕ ಪಣ್ಣುದು  ಒಂಜೊಂಜಿನೆ  ಪೆಜ್ಜಿದ್  ವಿಸ್ತಾರೊಡು  ಬರೆವೊಡು  ಇಂದುದು ಉಳ್ಳ.    ಅಂಚ,   ಪೆಲಕಾಯಿದ   ಮಿತ್ತುದ  ಗಾದೆನು,  ಸುರುತ  ಕಂತು   ಪಣ್ದು,  ಇತ್ತೆ   ವಿವರಿಸರೆ   ಜೈದ. ಊರು   ಇಡೀ  ಪರಿಮಳ  ಕೊರ್ಪಿನ   ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಮಿತ್ತುದ  ಗಾದೆದ  ಪೊರ್ಲುನು   ತೂಕ  ಬೊಕ್ಕ  ಗುಣೋನು  ಪುಗರುಗ.

“ಪಚ್ಚಿರ್ ಅಜಪ್ಪರೆ  ಮಾಣಿ   ಉಂಡು, ಪೊದುಂಕುಲು   ಅಜಪ್ಪೆರ  ಮಾಣಿ  ಇಜ್ಜಿ”

ಪೆಲಕಾಯಿ  ಕುದುಪನಗ,ಅಯಿತ  ಪಚ್ಚಿರ್   (ಸೋಳೆ)   ದೆಪ್ಪರೆಇಲ್ಲುದ  ಜೋಕುಳು   ಪಾರುದು  ಬರ್ಪೆರು.    ಆ  ಕೆಲಸ  ಮಲ್ಪನಗ   ನಡು ನಡುಟು    ಪೆಲಕಾಯಿ  ಅಗ್ಯೊಲಿ  (ಅಜಪೊಲಿ).  ಇಜ್ಜಾಂಡ  (ಅಪ್ಪೆ ತಿನಿಯೆರ   ಬುಡ್ಜೆರ್ಡ),   ಸೋಳೆಡು   ಪತ್ತಿದಿತ್ತಿನ  ಯಾ  ರಚ್ಚದ  ಉಲಯಿಡ್   ಪತ್ತಿದಿನ ಕಣ್ಣಿ,  ಪನ್ನುಣ್ಡ ಸಪೂರದ  ಬೋಲೆದಾಂತಿ  ಪಚ್ಚಿರ್,  ತಿನೋಲಿ.     ಆಂಡ,  ಬೋಳೆದ  ಚಿಲ್ಕ (ಪೊದುಂಕುಲು), ಪನ್ನುಣ್ಡ  ಪೆಲ್ತಡಿ ಯಾ ಪೆಲತ್ತರಿಗು ಪತ್ತಿದಿನ   ಚೀಲ  ದೆಪ್ಪರೆ,  ಕಳೆವೆರ  ಜೋಕುಲು   ತಯಾರಿಜ್ಜೆರು.  ತಿನುಪಿನವು ಬಾರಿ  ಸುಲಭದ  ಕೆಲಸ, ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ  ಕಷ್ಟದ    ಕೆಲಸ  ಇಂದುದು   ಆಕೆಳೆಗು  ತೊಜುಣು.  (ಟಿಪ್ಪಣಿ:  ಬೋಳೆನು  ನುಂಗಾವೆರ  ಯಾ  ಬೇಯಿಪಾವರೆ ಆಯಿಕು  ಪತ್ತುದಿತ್ತಿನ  ಚೀಲೊನು  ದೆಪ್ಪುವೆರು.    ಬೋಳೆಗು  ಮಣ್ಣು  ಮೆತ್ತಾವುದು,ಗಾಳಿ  ತಾಗಂದಿನಂಚ  ಕರ-ಟು  ಪಾಡ್ಡು ಜೋಕೆ  ಮಲ್ತುದುಲಾ  ದಿಪ್ಪೆರು,ಮರಿಯಾಲೊಡು   ಕಾಯವುದ್  ತಿನೆರ).

ಈ  ಗಾದೆದ    ಉಳ   ತಿರುಳು : ಜನಕುಳು   ತನಕು  ಒಲ್ಪ  ಪ್ರಯೋಜನ  ಉಂಡಾ  ಅಲ್ಪ  ಬೇತಕೆಳೆನ  ಕೆಲಸೊಗು   ಸಹಾಯ ಕೊರೆರ ಲೆತ್ತಿಜೆರುಲಾ ತಯಾರಾದು  ಬರ್ಪೆರು.   ತನಕು  ಲಾಭದಾಂತಿ   ಕೆಲಸೊಗು  ಲೆತ್ತುಂಡಲ  ಬರೆಯೆರು.    ನೆಪ  ಕೊರ್ದು  ತಪ್ಪಾದು   ದೆಪ್ಪುವೆರು. 

ಲಾಭ-ನಷ್ಟದ  ಯೋಚನೆ   ಮನುಷ್ಯನ  ಸ್ವಭಾವ –ವ್ಯಕ್ತಿಗತ  ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ  ಸತ್ಯವಾದು.   ಅಂಚನೆ  ಸಂಘ-ಸಮಾಜದ  ನೀತಿಯಾದು.  

ಆಯೆ   ರಚ್ಚೋಡು  ಬುಡಾಯೆ   ಉಂಬೆ  ಗುಂಜಿಡ್  ಬುಡಾಯೆ

ದುಂಬುದ  ಕಾಲೊಡು  ಪೆಲಕಾಯಿ  ತಿಂದು ತಿಂದು  ಸಾಕಾದು  ದಕ್ಕೊಂದಿತ್ತೆರು.   ಕಯಿಕಂಜಿಲೆಗು  ದಕ್ಕೊಂಡಿತ್ತೇರು.  ಕಜವುದ  ರಾಶಿಗು   ದಕ್ಕಿನೆನು  ನಾಯಿಲು  ತಿನ್ನೋದಿತ್ತ. ನಾಯಿಲು  ಪೆಲಕಾಯಿದ  ರಚ್ಚೋನು   ತಿನ್ನಗ,    ಒಂಜಿ   ರಚ್ಚದ    ಕಡೆಟು  ಬಾಯಿ  ಪಾಡುನು,   ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ   ಗುಂಜಿನು  ಪತ್ತುನು.     ಒಂಜಿ  ಈ  ಕಡೆಟು  ಒಯ್ಪುನು,  ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ  ಆ  ಕಡೆಟು  ಒಯ್ಪುನು.     ಒರಿಯನೊರಿಯನ್  ತಿನೆರ   ಬಡುಪಿಜಿ  (ಎಲ್ಯಿಡು   ತೂತಿನ  ಸಂಗತಿ). ಇಂಚಿನ  ಮೊಂಡುತನೊನು   ನರಮಾನಿಗುಲಾ   ಹೋಲಿಕೆ   ಮಲ್ಪುವೆರು. ಹೆಚ್ಚಾದು ಜೋಕುಳೆ  ಲಡಾಯಿ  ತೂದು  ಈ  ಗಾದೆನು ಪಣ್ಪೆರು. ಅಮ್ಮೆ–ಮಗನ ವಾದ - ವಿವಾದೊಗುಲಾ  ಈ  ಪಾತೆರೊನು  ಬದಲು  ಮಲ್ತುದು ಪಣ್ಪೆರು.    

ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಕತೆ

ಪೆಲ/ಪಿಲ  ಬೊಕ್ಕ ಪೆಲಕಾಯಿದ   ಕತೆ  ಮಾತೆರುಗುಲಾ  ಗೊತ್ತುಂಡು.  ದುಂಬುದ ಕತೆ  ಇತ್ತೆ  ಓಂತೆ  ಬದಲಾದು  ಪೊಸ  ವಿಷಯೊಳು  ಸೇರುದುನು .    

ತುಳು ನಾಡುಡು   ಪೆಲತ  ಮರ  ಹೆಚ್ಚಾದು  ಇಲ್ಲು  ಇಲ್ಲುಡು  ಉಳ್ಳ,  ಕಾಡುಡು    ಅತ್ತಾವಂದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ  ಬೊಕ್ಕ  ಕೇರಳೊಡು ನೆತ್ತ  ಬುಳೆ  ಜಾಸ್ತಿ.   ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ  ಜಿಲ್ಲೆದು  930 ಹೆಕ್ಟೇರ್  ವಿಸ್ತೀರ್ಣ  ಜಾಗೊಡು  40260  ಟನ್  ಪೆಲಕಾಯಿ ಬುಳೆ  ಆಪುನಿಂದು ಅಂಕೆ-ಸಂಕೆ  ಪಣ್ಪುನು ಭಾರತೊಗು  ರಡ್ಡನೆ  ಸ್ಥಾನ  ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಬುಳೆಟು. ಉದ್ದದ  ತೆತ್ತಿದ (oval or cylindrical) ಆಕರೂಡು  ಇತ್ತಿನ ಪೆಲಕಾಯಿ 5 ಕಿಲೊಡ್ಡು 40  ಕಿಲೋ  ಮುಟ್ಟ  ಭಾರವಾದು   ಮರತ  ತಿರ್ತು  ಪತ್ತುದು  ಮಿತ್ತ್  ಮುಟ್ಟ  ಗೆಲ್ಲುಡು  ಗೆಲ್ಲುಡು   ಕಾಂಡೊಡು   ನೇಲೊಂದು  ಜೆತ್ತೊಂದು ಉಪ್ಪುನು.  ಅಂಚಾದು,

“ಅಡ್ಡ ಮರೊಟು  ಬೊಡ್ಡೆ (ದಪ್ಪ ಮೆಯಿತಾಯಿ) ಕುಳ್ದೆ“ 

ಪಣ್ಪಿ  ಒಗಟು  ಉಂಡಾತುನು. ಮರಟು    ರಡ್ಡು  ಜಾತಿಳು – ಒಂಜಿ  ಬರ್ಕೆ  ಪೆಲಕಾಯಿದ ಮರ, ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ  ತುಳುವೆ ಪೆಲಕಾಯಿದ ಮರ.   ಇತ್ತೆ,  ಕೃಷಿ  ಸಂಶೋಧನಾಲಯದಕುಲು  ಬೇತೆ ತರತರತ  ರುಚಿ  ಬೊಕ್ಕ ಬಣ್ಣ ಕೊರ್ಪಿನ ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಮರಕೊಲೆನು  ನಾಡ್ಡು  ಪತ್ತುದೆರು   ಕಸಿ  ಪದ್ಧತಿಡು.    ಬರ್ಕೆ  ಪನ್ನುಣ್ಡ  ಗಟ್ಟಿ ಪಚ್ಚಿರ್,  ತುಳುವೆ  ಪನ್ನುಣ್ಡ  ಮೆದು  ಪಚ್ಚಿರ್.    ರಡ್ಡುಲಾ  ಚೀಪೆದ   ಪೆಲಕಾಯಿಳೆ.  

ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಮೆಯಿಟು  ಪೂರ  ಮುಲ್ಲುಳು,  ತೊಟ್ಟುಡು  ಬೊಕ್ಕ ಮೆಯಿತುಳಯಿ  ಪೂರಾ ಮಯಣ ಮಯಣ. ಪೆಲಕಾಯಿ  ಕುದುಪುನವೇ   ಒಂಜಿ  ನೇಲ  ಕೆಲಸ. ಪೆಲಕಾಯಿಡು  ಮಯಣ   ಜಾಸ್ತಿ ಪನ್ನುದು, ಪೆಲಕಾಯಿ  ಕುಪ್ಪೆರ  ಪಣ್ಡೆರ್ಡ  ಇಲ್ಲುದ   ಜವಂದಿನಕುಲು   ಪಿರ  ಜಾರುವೆರು;  ತಪ್ಪಾದು  ದೆಪ್ಪುವೆರು. ತುಳುಟು  ನುಡಿಗಟ್ಟುಗು  ಕಡಿಮೆ  ಇಜ್ಜಿ,. ಪೆಲಕಾಯಿ ಕುದುಪುಣ,  ಪೇರ್  ಬೊರಿಪಿನ  ಮಿತ್ತುದ ಗಾದೆನು  ತೂಲೆ:

“ಬಿರ್ಸೆ ಏತಾಂಡಲ  ಪೆಲಕಾಯಿ   ಕುದ್ಪುನಾಯನ  ಕೈಕ್  ಮಯಣಲಾ, ಬೊರಿಪಿನಾಯ’ನ  ಕಾರ್-ಗು   ಅಂಬಿಲಾ   ತಾಗಂದೆ  ಕುಳ್ಳುನೆಂಚ,   ಪಣಿಗೆ !”

ಒಂಜಿ  ಕಾಲೊಡು,  ತಿಕ್ಕಿನ   ಮಯಣೋನು   ಒಟ್ಟು  ಮಲ್ತುದು,  ನುಂಗಾವುದು,  ಜೋಕೆ ಮಲ್ತುದು  ದಿವೊಂದಿತ್ತೆರು .    ದಾಯೆಗು  ಪನ್ನಗ ,   ಮದುಮೆ ಮಸಿರಿದ  ಸಮಯೊಡು   ಮದ್ರೇಂಗಿ  ಪಾಡನಗ  ಪೂತ   ನಕ್ಷೆ  ಬುಡ್ಪಾವೆರೆಗಾತ್ರ   ಅವೆನು  ದೆತ್ತುದು  ನೀರುಡು  ದೀದು   ನಸೆ ಮಲ್ತುದು  ಹದ  ಮಲ್ತುದು ನಿನೆ ನಿನೆ  ಮಲ್ತುದು  ಚಿತ್ರ  ಮಲ್ಪುವೆರು.  ಆಯಿತ  ಮಿತ್ತು  ಮದ್ರೇಂಗಿ  ಮೆತ್ತುವೆರು.  ಊರುದ  ಪ್ರಾಯದ  ಕೆಲವು   ಪೊಂಜೊವುಳು  ಈ  ಕೆಲಸೊಡು  ಎಡ್ಡೆ  ಬಿರ್ಸೆದಿನಕುಲು  ಆದಿತ್ತೆರು.  ಇತ್ತೆ   ಮದ್ರೆಂಗಿ   ಪಾಡುನ     ರೂಪ ಶೃಂಗಾರಾಲಯದ   ಬಿರ್ಸೆದಿ - ಬಿರ್ಸೆರು  ಉಳ್ಲೆರು, ಆಕೆಲುಗು   ಕಾಸು  ಕೊರುಂಡ, ನಾನಾ  ಮಾದರಿದ  ಚಿತ್ರ  ಬುಡ್ಪಾವುದು   ಮದರೆಂಗಿ   ಪಾಡುವೆರು.    ದುಂಬು  ಮದರೆಂಗಿದ  ಮರತ   ತಪ್ಪುನು   ಕೊಯಿದು,  ಅವೆನು  ಅರೆತುದು  ಮದ್ರೇಂಗಿದ  ಮುದ್ದೆನು   ಇಲ್ಲಡೇ   ತಯಾರು  ಮಲ್ತೋಂದಿತ್ತೇರು.  ಇತ್ತೆ,  ನಾನಾ  ಕೊನದಾಕಾರದ   ಮದರೆಂಗಿದ   ತೊಟ್ಟೆಲು   ಕಾಸುಗು  ತಿಕ್ಕುನು.  ಮದ್ರೆಂಗಿದ   ಮೂಹೂರ್ತ   ಶಾಸ್ತ್ರೋಗಾತ್ರ, ಇಲ್ಲಡ್   ಕಡೆದಿನ  ತಪ್ಪುದ  ಮದ್ರೆಂಗಿನು   ಬಚ್ಚಿರೆದ   ಮಿತ್ತು  ಪಾಡುವೆರು .   ಬೊಕ್ಕ  ಇರೆನು  ದೆತ್ತುದು   ಇತ್ತೆದ  ಫ್ಯಾಷನ್  ಪ್ರಕಾರ  ಕೈಕು - ಕಾರುಗು  ಚಿತ್ರ - ವಿಚಿತ್ರ    ಮಾದರಿದ    ಮದ್ರೆಂಗಿ  ಪಾಡೊನುವೆರು. 

ಫೆಬ್ರವರಿ - ಮಾರ್ಚ್  ಪತ್ತುದು  ಜುಲೈ- ಆಗಸ್ಟ್  ಮುಟ್ಟ  ಪೆಲಕಾಯಿದನೇ   ರಾಶಿ.       ತಿಂದು  ತಿಂದು  ಬೊಡಿಪೋಪುಣು –ಇಂಚೆನೆ ಬಜಿಬಾಯಿಗು  ಯಾ  ತಾರಾಯಿದೊಟ್ಟುಗು  ತಿಂದುದು. ಬರಿತಕಳೆಗುಲಾ   ಪಟ್ಟುವೆರು. ಬಯ್ಯಗು  ಶಾಲೆಡ್ಡು   ಬತ್ತುಂಡ  ದುಂಬುದ  ಜೋಕುಲ  ತಿನೆರ  ಇಂಚಿನವೆ. 

“ಬಡವಾನಗ ಪೆಲಕಾಯಿ ತಿನೊಡು, ಉಂಡುದಾದು ಕುಕ್ಕು ತಿನೊಡು”

ಪಣ್ಪಿ ಗಾದೆನೆ   ಪುಟ್ಟುದುನು.

“ಆಸೆಗಿಂದುದು    ಪೆಲಕ್ಕಾಯಿ  ತಿಂದುದು   ಬಂಜಿ   ಉಬೆರುಂಡ್,  ಮಾದಿರ!”   

ಮಾದಿರ (= ನಲಿಕೆದ ಪೊಣ್ಣ)-ನ   ಪುದರು   ಪಣ್ಡು   ನಮಕು  ಮಾತ   ಎಚ್ಚರ   ಕೊರ್ತೆರು  ನಮ್ಮ  ಹಿರಿಯಾಕುಲು.      ಊರು ಊರುದ    ಜಾತ್ರೆದ  ಸಮಯೊಡು    ಮಾದಿರೆನಕುಲ  ಗುಂಪೆ  ಊರುಗು  ಜಪ್ಪುನು.    ಜಾತ್ರೆದ   ಮನದನಿ  ಇಲ್ಲೂ  ಇಲ್ಲುಗು  ಪೋದು  ಪದ್ಯ (ಲಾವಣಿ  ತರತ) ಪಣ್ದು  ನಲಿಪುವೆರು.    

ಪೆಲಕಾಯಿ  ಕುಡೊಂಜಿ   ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ

ಪಚ್ಚಿರ್ದ, ರಚ್ಚದ  ನೀರುಪ್ಪಡು  ಪಾಡುವೆರು.  ಉಪ್ಪಡುದ   ಪಚ್ಚಿರುನು  ಮೂರ್ದು  ಆಜಾದಿನ ಕಯಿಪು ಮಲ್ಪುವೆರು.  ಉಪ್ಪುಡುದ  ರಚ್ಚದ   ಚಟ್ನಿ -  ತಾರಾಯಿದೊಟ್ಟುಗು  ಕಡೆದು ಮಳ್ತಿನ -  ಬಾರಿ  ಪರಿಮಳಲಾ , ರುಚಿಲಾ.   ರಚ್ಚದ  ಒಟ್ಟುಗು  ಅರ್ತಿಕಾಯಿನ್ಲಾ    ಉಪ್ಪಡ್ಪಾಡುವೆರು.  ಆರ್ತಿಕಾಯಿದ   ಉಪ್ಪಡುದ  ಚಟ್ನಿ  ಯಾ  ಆಜಾದಿನ  ಕಜಿಪುಲಾ   ಬಾರಿ  ಕಮ್ಮೆನ   ರುಚಿ.  ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಹಪ್ಪಳಲಾ ಬಾರಿ  ರುಚಿ.

ತರತರತ  ಪೆಲತ್ತಡ್ಯೆ  ಮಲ್ಪುವೆರು.    ಬಟ್ಟಲ್ದ  ಅಡ್ಯೆ   ಬೊಕ್ಕ  ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಪಾಯಸ   ಮಲ್ಪುನವು   ಸರ್ವ ಸಾಮಾನ್ಯ.   ಅರಿತ  ಒಟ್ಟುಗು    ಕಡೆದು  ತೊಂದುರದ  ಕರೊಟು  (ಇತ್ತೆದ   ಪುದರು,  ಇಡ್ಲಿದ ಕರ) ಬಟ್ಟಲುಡು  ಪಾಡ್ಡು  ಬೆಯ್ಪಾವೆರು.   ಅಂಚನೆ  ಪೆಲಕ್ಕಾಯಿದ,  ಬೆಲ್ಲತಾರಾಯಿ  ಪಾಡ್ಡಿನ -  ಗಟ್ಟಿಲಾ ಮಲ್ಪುವೆರು. ಪೆಲಕಾಯಿದ   ಸೋಳೆನು   ಕೊಚ್ಚಿದು  ಬೆಲ್ಲ  ಬೆರಸಾದು  ಗಟ್ಟಿ  ಪಾಕ  ಮಲ್ಪುವೆರು.  ಉಂದೆಕು  “ಪೆಲಕ್ಕಾಯಿ  ಬರಟ್ನೋವು”  ಇಂದುದು  ಪಣ್ಪೆರು. 

ಪೆಲತ್ತರಿ / ಪೆಲತ್ತಡಿ  ಪನ್ನುಣ್ಡ   ಪಚ್ಚಿರ್-ದ  ಉಲಾಯಿದ  ಬೋಳೆ (ಕಾಯಿ).   ಉಂದೆನು  ಕೆಂಡೊಡು  ಕಾಯಾವುದು ಅಥವಾ   ಉಪ್ಪು ಪಾಡ್ಡು  ಬೆಯ್ಪಾವುದು ತಿನ್ಪೆರು.    ಬೆಯ್ಪಾದಿನ  ಬೋಳೆನು  ನುಂಗಾವುದು  “ಸಾಂತನಿ”  ಮಲ್ಪುವೆರು.    ಮರಿಯಾಳೊಡು   ದುಂಬುದಕಳೆನ  ತೊಡುಕು ತಿನುಪಿನ  ನೇಲ್ಯ  ವಸ್ತು ಉಂದು.     ಪ್ರಾಥಮಿಕ  ಶಾಲೆದಲ್ಪ  ಉಂದೆನು  ಮಾರುನಕುಳು  ಉಳ್ಳೆರು (ಎಂಕೆಲ ಕಾಲೊಡು).     ಮರಿಯಾಲೊಡು   ಕ್ಲಾಸ್-ಡು  ಪುಲ್ಕಟೆ   ಬೊಕ್ಕ  ಬೋಳೆದ  ಚೂಲಿದನೇ  ರಾಜ್ಯ.  ಪೆಲತ್ತಡಿನು   ಕಾಯಿಪುಡ್-ಲಾ  ಪಾಡುವೆರು.  ಆಯಿತ  ಬಾಜಿಲಾ  ಮಲ್ಪುವೆರು.  

ಪೆಲತ ಮಂಜಲ್  ಪನ್ನುಣ್ಡ   ಪೆಲತ  ಮರತ   ಚಕ್ಕೆ/ಕೆತ್ತೆದ   ಉಳಯಿದ  ಅರಸಿನದ ಭಾಗ.     ಉಂದೆನು  ದೆತ್ತುದು  ಎಣ್ಣೆದೊಟ್ಟುಗು  ಪಾಡ್ಡು  ಕಾಯವಾದು  ಮರ್ದು  ಮಲ್ಪುವೆರು.      ಒಯಿಕು   ಮರ್ದು  ಇಂದುದು   ಎಂಕು  ಗೊತ್ತುಜ್ಜಿ.   ಬಹುಶ   ಗಾಯೊಗು   ಉಪ್ಪೊಡು

ಒಂಜಿ  ಕಾಲೊಡು   ನಾಯಿ ಸಂತೆದಂಚ  ತಿಕ್ಕುನ  ಬೊಕ್ಕ  ದಕ್ಕೊಂಡಿತ್ತಿನ  ಪೆಲಕಾಯಿಗು  ಇತ್ತೆ  ಬಾರಿ  ಬೆಲೆ.   ಪರ ಊರು-ನಗರೊಗು  ರಫ್ತು   ಆಪುಣು.  ಜುಲೈ- ಆಗುಸ್ಟ್-ಡು   ಪೆಲಕಾಯಿದ  ಮೇಳ  ನಡಪುಣು.  ಹೋಟೆಲುದಕುಳು, ಊರು-ಪರ ಊರುದ  ಗಿರಾಕಿಲು  ಸಾಲುಸಾಲಾದು   ಬರ್ಪೆರು.   ಒಂಜಿ  ಗಳಿಗೆದುಳಯಿ  ಪೆಲಕಾಯಿ   ಮಾರುದು   ಪೋಪುನು  (ಕರಿನ   ಆಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗೊಲುಡು  ಬ್ರಹ್ಮಾವರ  ಊರುಡು   ಆಯಿನ  ಪೆಲಕಾಯಿ ಮೇಳ-ದ   ವಾರ್ತೆನು  ತೂಲೆ).    

ಇತ್ತೆ, ಪೆಲಕಾಯಿದ ತಿನಿಸುಳೆನು ಮಲ್ಪುನವು ಒಂಜಿ ನೇಲ್ಯ ಗುಡಿ ಕೈಗಾರಿಕೆಯಾದು ಬುಳೆದುನು. ಪೆಲಕಾಯಿದ ತಿಂಡಿಲು:   ಹಪ್ಪಳ, ಸಂಡಿಗೆ, ಸೊಂಟೆ,  ಪೆಲಕಾಯಿದ ಪಚ್ಚಿರುನು  ಸಂಸ್ಕರಣ ಮಲ್ತುದು  ವಿದೇಶೋಲೆಗು  ರಫ್ತು  ಮಲ್ಪುವೆರು.

ಪೆಲಕಾಯಿ  ಮರದ  ಮೋಪು  ಕಟ್ಟೊನೊಗು ರೀಪು, ಮಾಡು, ಮುಚ್ಚಿಗೆ ,  ದಾರಂದ-ಬಾಕಿಲು,  ಕಂಡಿ-ಬಾಕಿಲು,ಇಲ್ಲುಗು,  ಕಚೇರಿಗು  ಬೋಡಾಯಿನ ಕುರ್ಚಿ, ಮೇಜು, ಕಲೆಂಬಿ  (cot),  ಕಪಾಟು, ಮಲ್ಪೆರ  ಬೋಡಾಪುಣು.   ಭೂತದ  ಮಂಚವುಗು  ಪೆಲತ   ಮರನೇ  ಬೋಡು. 

ಪೆಲಕಾಯಿಡ್  ಮರ್ದುದ   ಅಂಶ  ಉಂಡು.  ನೆಟ್ಟು  ಇತ್ತಿನ  ವಿಟಮಿನ್-C ( Vitamin-C) ನಮ್ಮ  ದೇಹಗೊಗು  ನಿರೋಧಕ  ಶಕ್ತಿ  ಕೊರ್ಪುನು.     ಕ್ಯಾನ್ಸರ್-ದ  ವಿರುದ್ಧಲಾ  ಉಂದು  ಕೆಲಸ   ಮಲ್ಪುನು.    ಪೆಲಕಾಯಿಡ್  ನಾರುದಂಶ   ಜಾಸ್ತಿ.    ಆಯಿಟ್ದಾತ್ರ   ನಮ್ಮ  ಪಚನಕ್ರಿಯೆಗು  ಸಹಾಯವಾಪುಣು.   ಪಲಕಾಯಿದ ಇರೆಲಾ ಒಂಜಿ  ಮಂಗಳದ್ರವ್ಯ.   ದೇವಸ್ಥಾನೊಡು, ದೈವಸ್ಥಾನೊಡು  ಬೋಡಾಯಿನ  ವಸ್ತು.      ಗಂಧ-ಪುಷ್ಪೊನು  ನೆತ್ತ ಇರೆಟು ಪಾಡ್ಡು ಪಟ್ಟುವೆರು.  ಕುಕ್ಕುದ  ಇರೆತ  ಬದಲು ಕಳಶಸೊಗು  ನೆತ್ತ  ಇರೆನುಲಾ  ದಿವೊಲಿ.

ನಮ್ಮ ಆಜಿ  ಸಂಪುಟ-ದ  ಭವ್ಯಕೃತಿ  ತುಳು ನಿಘಂಟುಡಾ.    ಯು.  ಪಿ.    ಉಪಾಧ್ಯಾಯೆರ   ಪ್ರಮುಖ   ಸಂಪಾದಕತ್ವೊಡು  ಉಂಡಾತುನು.     ಅರೆನ   ಪಂಡಿತ ಮಂಡಳಿ    ಪೆಲಕಾಯಿದ   ಮಿತ್ತುದ  ಏತೋ  ಸಂಗತಿನೆನು   ನೆಟ್ಟು  ಸೇರ್ಸಾದೆರು.  ಅವು   ಎನ್ನ  ನೆನೆಪುನು    ಪಜ್ಜಿ  ಮಳ್ತುನು.    ಆ   ಸಂಯೋಗೊಡು  ಆತುನು    ಈ   ಸರಲ   ಪ್ರಬಂಧ.   

ಈತು   ದಿಂಜ   ಉಪಯೋಗವಿತ್ತಿನ   ಪೆಲತ    ಮರೊನು   ನನೊಂಜಿ   “ಎಣ್ಣಿನೆನು  ಕೊರ್ಪಿನ  ಮರ”  (ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ)  ಇಂದುದು  ಲೆಪ್ಪುನೆಕ್ಕು   ದಾಲ   ಸಂಶಯ, ಅಡಚಣೆ-ವಿರೋಧ  ಉಪ್ಪನ್ದು,  ಅತ್ತೆ!

ನಿಕಲು   ದಾನೆ   ಪಣ್ಪರು?

(ಮೂಲ:   ಅಂಚೆ  30/29.07.2017):  ಒಗಟುಲಾ-ಗಾದೆಲಾ – ಗೊಂಚಿಲ್  15  ಓದುಳೆ)

-      -    ಹೊಸಬೆಟ್ಟು  ವಿಶ್ವನಾಥ, ಪುಣೆ