1..ಕಪ್ಪು ಉಂಡು ಕಸ್ತೂರಿಯತ್ತ್, ಬೊಲ್ದು ಉಂಡು ಸುಣ್ಣ ಅತ್ತ್, ರೆಂಕೆ
ಉಂಡು ಪಕ್ಕಿ ಅತ್ತ್.
ಅವೆಂಚಿನ? (ಉತ್ತರ:
ಕಣ್ಣು)
2. ಜಾಲದ ದುಗ್ಗಕ್ಕಗು ಮಿರೆಇಜ್ಜಿ. ಸೇಡಿ/ಸುಣ್ಣ ಪಾಡ್ಡಿ ಇಲ್ಲಗು ಬಾಕಿಲ್ ಇಜ್ಜಿ.
(ಉತ್ತರ: ಪೆರಡೆ, ತೆತ್ತಿ)
3. ತಿಕ್ಕಿನೆನ್ ತಿನ್ಪಿ ತಿಂಬಟ್ಟುಗು ಏತ್ ಕೊರುಂಡಲಾ ಇಯಾವಂದು.
ಉತ್ತರ: ತೂ,
ಅಗ್ನಿ. ಬಾಕುಡೆನಕೆಳೆಗುಲ, ಏತ್ ತಿನ್ನುಲಾ ಬಂಜಿ ಅರಕೆನೇ ಉಪ್ಪುನು.
4. ಪೆದ್ದಿ ಕರ್ಲ್ಗು ಕುರತೆಲ್ ಇಜ್ಜಿ.
ಪೆದ್ದಿನ ಅಪ್ಪೆ, ತನ್ನ ಬಾಲೆನು ತೂವೆರ ಕುರ್ತೆಲ್ ಮಲ್ಪಯೊಳು. ಬಾಲೆದ ಪಿ, ಪಡ್ಕೆ, ಬೊಕ್ಕ ವಾಂತಿನು ದೆಪ್ಪೆರೆ ಹೇಸಿಗೆ ಮಲ್ಪಯೊಳು. ಆಂಡ, ಇತ್ತೆದ ನೌಕರಿ ಮಲ್ಪುನ
ಅಪ್ಪೆನಕುಳು, ಕುರ್ತೆಲ್ ತೋಜಾವೆರ್. ಅಂಚಾದು ಬಾಲೆನು ತಾಂಕೆರೆ ದಾದಿನಕೆಳೆನುನ್ ದಿಪ್ಪೆರು. ಬಾಲೆಗು ಅಪ್ಪೆನ ಮೆಯಿತ ಬೆಚ್ಚ ತಿಕ್ಕುಜಿ, ಪ್ರೀತಿ ತಿಕ್ಕುಜಿ. ಎಚ್ಚಿನ
ಜೋಕುಲಿಗೆ ಪುಕ್ಕೆಲು ಸ್ವಭಾವ ಬರು.
ಶಿಶುವಿಹಾರೊಡ್ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವ ಖಾಸಗಿ) ಬಾಲೆನೆನು ಎಡ್ಡೆ
ರೀತಿಡ್ ತೂಪೆರ್ ಪಣ್ಪಿನ ಭರವಸೆ ಇಜ್ಜಿ. ದೇಶ ಬುಡ್ಡು ಪರದೇಶೊಡ್ ಬುಲೆಯಿನ ಏತೋ ಜೋಕುಳು
ಎಲ್ಲಿಡ್ ಮಂದ ಬುದ್ಧಿದಕುಳು ಅತಿನ ಏತೋ ಉದಾಹರಣೆಲು ಉಂಡು. ದಾಯೆಕು ಪನ್ನಗ ‘ಪಾಲನ ಇಲ್ಲುದ’ ಆಕುಳು ಜೋಕುಲೆಗು ನಿದ್ರೆದ ಗೋಲಿ ತಿನ್ಪಾವುದ್ ಜೆಪುಡಾವೆರು.
5. ಕೂರಿಗುಲಾ ತಿಕ್ಕಯೆ, ಕುತ್ತರಿಗುಲಾ ತಿಕ್ಕಯೆ.
ಮೀನು ಪತ್ತುನಗ, ಪತ್ತುನ ಸಾಧನೆದ ಉಳಾಯಿ ತಿಕ್ಕಂದಿನಂಚ ತಪ್ಪಾದು ದೆಪ್ಪುನ ಮೀನುಲೆನು ತೂದು
ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟು ಉಂಡಾತುನು,ಈ ಪಾತೆರೊನು, ಯಾವೊಂಜಿ
ಉಪಾಯೊಗುಲಾ ತಿಕ್ಕಂದೆ ತಪ್ಪಾವುದುದೆಪ್ಪುನ ಚಾಣಾಕ್ಷರೆಗು,
ಬುದ್ಧಿವಂತೆರುಗು ತುಲನೆ ಮಲ್ತುದು ಪಣ್ತೆರು. ನೀರುದ ಉಳಾಯಿದ ಮೀನುದಂಚ
ಆಕುಳು ಭಾರಿ ಚಲಾಕಿಗೊಬ್ಬು ಗೊಬ್ಬುವೆರ್.
‘ಕೂರಿ’
(weel) ಪನ್ನುಣ್ಡ, ಬೆದುರು/ ಬೂರುದ ಸಲಾಕೆ/ಬೆತ್ತದೊಡು
ಮಳ್ತಿನ ಸ್ತಂಭ/ಶಂಕು ಆಕಾರದ ಮೀನು ಪತ್ತುನ ಬಲೆ.
ಕುತ್ತರಿ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕರಿ/ಮಕ್ಕೇರಿ ಪನ್ನುಣ್ಡ ಬೂರುಡು ವ ಬೆದುರುದ ಸಲಾಕೆಡು ಮಳ್ತಿನ ಅರೆ ಉರುಟು ಆಕಾರದ ಕುಕ್ಕೆ. ಇಂಚಿನ ಕುಕ್ಕೆನು ಕೋರಿನು ಪತ್ತುದು ದಿವೆರಲಾ ಬೊಕ್ಕ ಮೀನು ಪತ್ತೆರ್ಲಾ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುವೆರು. ಮಿತ್ತ್ ಮೆಯಿಟ್ ಅಂಗೈನು ನುರುಪುನಾತ್ ಇಡೆ ಉಂಡು. ಆಯಿತ ಉಲಾಯಿ ಕೈ ಪಾಡ್ಡು ಕೋರಿಗೂ ಬಾರ್ ಪಾಡೆರ
ಆಪುನು. ಬೊಕ್ಕ ಮೀನು ಪತ್ತನಗ, ಬುಟ್ಟಿದ ಉಳಾಯಿ ತಿಕ್ಕುದು ಬೂರ್ದಿನ ಮೀನುನು ದೆಪ್ಪೆರೆಲಾ ಆಪುಣು.
ಕುತ್ತೆರಿಗ್ ಪೋಪಿಣಿ
ಪನ್ನುಣ್ಡ, ಮೀನು ಪತ್ತೆರ ಪೊಪಿನ ಒಂಜಿ ವಿಧಿ ಅಥವಾ ಆಚರಣೆ. ಖಂಡೆವು
(ಕಂಡ್ಯ)-ದ ಆಯನದ ಅಂಗವಾದ್ ನಂದಿನಿ ತುದೆಟು (ಪಾವಂಜೆ-ಮುಕ್ಕ) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮೀನು ಪತ್ತುನ
ಸಂಪ್ರದಾಯನು ನೆನೆಪುಳೆ. ಬೇಶ (ವೃಷಭ)
ಸಂಕ್ರಮಣದಾನಿ (ಮೇ 14 ಅಥವಾ 15ನೆಕ್ಕು) ಈ
ಉತ್ಸವ ನಡಪು. ಅವುಳು, ನೂಲುದ ಬಲೆ ಅತ್ತಾನ್ದೆ ಬೂರುಡು, ತೊಲಕೆ (ಸಲಿಕೆ)ಡು ಮಲ್ದಿನ ಇಂಚಿನ ಸಾಧನೊನು ನಿಕುಳು
ತೂದುಪ್ಪರು. (Read our Post-292/30.12.2011 in
tulu-research.blogspot.com).
6. ಮಕ್ಕರಿಗುಲಾ
ತಿಕ್ಕುಜಿ, ಕೂರಿಗುಲಾ ಪೊಗ್ಗುಜಿ
ಈ ಗಾದೆದ ಅರ್ಥಲಾ
ಮಿತ್ತುಡು ಪಂತಿನ ಗಾದೆನಂಚೆನೆ. ಮೀನು ಪತ್ತನಗ, ಮೀನು ಬಲೆಕು
ತಿಕ್ಕಂದೆ ಅಂಚಿ- ಇಂಚಿ ಬಲಿಪುನ, ತಪ್ಪಾವುನ ಚುರುಕು ಗೊಬ್ಬುನು ತೂದು,ನಮ್ಮ ದುಂಬುದಕುಳು ಈ ಸ್ವಭಾವೊನು ಚಾಲಾಕಿ ಜನಕುಳೆಗು ಹೋಲಿಕೆ ಮಳ್ತಿದೆರು.
7. ನಾಲಾಯಿದ ತಪ್ಪುಗು ಕೂಳಿಗ್ ಶಿಕ್ಷೆ
ಒರಿಯನ ತಪ್ಪು
ಇಜ್ಜಾಂಡಲ,ಆಯಗಎಂಚ ಕಷ್ಟ ತಿಕ್ಕುನಿಂದ್ಪಂಪುನು ಈ ನುಡಿಗಟ್ಟು.
ಎಂಚ ಇಂದುದು ತೂಲೆ :
ಒರಿ ಬೊಕ್ಕೊರಿಯಗು
ಹಾಳು ಪಾತೆರೊ ಪಣುಂಡ, ಲಡಾಯಿ ಆಪುಣು. ಪಂತಿನಾಯಿನ ಕೊಡೊಂಜಿಗು, ಕೆನ್ನೆಗು
ಪೆಟ್ಟು ಬೂರುನು, ಕೂಳಿ ತಾಲುನು. ‘ನಾಲಾಯಿ ಒರಿಯನಕುಲೊನು
ತೋಜಾವುನು’ ಪಣ್ಪಿಣ ಗಾದೆ ಉಂಡು..
ಉಣ್ಣನಗ ನಾಲಾಯಿ
ಅಂಚಿಂಚಿ ತಿರುಗುದು ತಿನ್ಪಿಣ ವಸ್ತುಲೆನು ಕೂಳಿದಡಿಕು ಪಾಡುನು. ಅಮಸರೊಡು ನಾಲಯಿಗು ಆಯಿಟ್ ಇತ್ತಿನ
ಗಟ್ಟಿ ವಸ್ತು ತಿಕ್ಕುಜಿ. ಈ ಗಟ್ಟಿ ವಸ್ತು
ಕೂಳಿದಡಿಕು ಬೂರ್ದುಕಟ್ಕ-ಇಂದು ಕೂಳಿದ ಕೆತ್ತೆ ಪೋವು ವ ಕೂಳಿ ತುಂಡಾಪಿನ ಪ್ರಸಂಗಲಾ ಬರು.
8. ಕುಚ್ಚಣಿಕೆ ಉಣ್ಪುಡ್ಡು ಮೆಚ್ಚಣಿಗೆದ
ತೆಲಿಯೆಡ್ಡೆ
ಒರಿಯನ ಅಡಿಯಾಳಾದಿತ್ತಿಂಡ, ಕೆಲಸ ಮಲ್ತುಂಡಲಾ ನೆರಡ ಕೇನೊಡು, ಹಂಗುಡ್ ಉಪ್ಪೊಡು. ತಿರಸ್ಕಾರೊಡ್ ಕೊರಿನನುಪ್ಪುನು– ಎಡ್ಡೆಲಾ ಉಪ್ಪು, ಪರಂಗುದುಲಾ ಉಪ್ಪು –ದುಃಖೋಡ್ ಉಣೋಡಾಪುಣು.
ನಮಕು ನಮನೆ ಆಳಾದು ಕೆಲಸ ಮಲ್ತುದು, ತಿಕ್ಕಿನ ವಂತೆನ-ದಿಂಜನ
ತಿಕ್ಕಿನ ಸಂಪಾದನೆಡು ಗಂಜಿ ಮಲ್ತುದು ಉಣ್ಣೂಂಡ
ಅವ್ವೆ ರುಚಿಯಾವು. ನುಪ್ಪು ಹೆಚ್ಚ ಇಜ್ಜಿಡಲ,
ಆಯಿತ ತೆಲಿ ಪರುಂಡಲ ಮನಸ್ಸುಗು ಮೆಚ್ಚಿಗೆ ಅವು, ಮೆಯಿಕ್
ಪತ್ತು.
ಕೆಲವರು - ಮಾತ
ಇತ್ತಿನಕುಲು – ಬತ್ತಿನಕೆಳೆಗು ಒಣಸು ಕೊರೆರ ಮನಸ್ಸು ಇಜ್ಜಿಡಲಾ ನೆರ್ದು ಕೊರ್ಪೆರು. ಅಂಚೆನೆ, ಕೊರೆರ ಉಪ್ಪಂದಿನ ಬಡವೆರು ತುನುಕುಲು ಉಂಪಿನ ಗಂಜಿತೆಲಿದ ನುಪ್ಪುನು
ಕೈಯಾರೆ ಮೆಚ್ಚಿದು ಕೊರ್ಪೆರ್. ಆಯತರುಚಿಯೆ ನೇಲ್ಯ .
ಈ ತಿರ್ಲುದ ಪಾತೆರುಡು, ಬಡತನೊಡು
ಇತ್ತಿನಕುಲು ಏತ ನೆಮ್ಮದಿಡ್ ಉಳ್ಳೆರು ಪಣ್ಪಿಣ
ವಿಷಯ ಗೊತ್ತಾವು.
9. ಬಿರುಸುದ ಬದುಕು ದುರುಸುದ ಲೆಕ್ಕ
ಆಡಂಬರ ಬದುಕು
ದುರುಸು ಬಾಣದಂಚ ಒಂತೆ ಸಮಯ ಮುಟ್ಟ ಮಿಂಚಿನು.
10. ಬಿಸಲೆಡ್ ಗಂಜಿ ಇಜ್ಜಾಂಡಲ ಮುಕ್ಕುರು/ಡುಕ್ಕುರು ಉಂಡು
ಒರಿ ಗಂಜಿ ತಿನೆರ
ಗತಿ ಇಜ್ಜಾಂಡಲ, ಬೋರಿದಂಚ ಡುರುಕು ಪಾಡುವೆ. ಕೆಲವರು ಬಲ ಇಜ್ಜಿಡಲ ಅಹಂಕಾರ ತೋಜಾವೆರು.
ಅಂಚಿನಕೆಳೆನು ತೂದು ಈ ಪಾತರ ಉದಿತುನು.
ನೆಯ್ತಿನಾರ್: ಹೊಸಬೆಟ್ಟು ವಿಶ್ವನಾಥ್
(ಪುಣೆ)
29.06.2017
No comments:
Post a Comment